Prefabrykaty są po prostu gotowymi elementami budowlanymi. Wytwarza się je w kontrolowanych technologicznie warunkach fabrycznych. Stworzone na linii produkcyjnej prefabrykaty transportuje się następnie na plac budowy. Tam zostają sprawnie zmontowane w jedną, ostateczną całość pod postacią obiektu budowlanego.
Stosowanie prefabrykatów znacznie przyspiesza cały proces budowy, zapewniając jednocześnie niezwykle wysoką jakość trwałego wykonania. Ich powszechne stosowanie ułatwia unikania czasochłonnych prac mokrych i ograniczeń dotyczących warunków atmosferycznych.
Prefabrykacja jest stosunkowo młoda w porównaniu do innych technologii budowlanych. Początki współczesnej metody produkowania zintegrowanych elementów wiążą się z pojawieniem żelbetu, a przede wszystkim siatkobetonowych donic, których pomysł został opatentowany przez naczelnego ogrodnika Paryża w 1867 roku. Zaś zjawisko wielkiej prefabrykacji betonowej ma dopiero około stu lat.
Rewolucyjnym początkiem wielkiej prefabrykacji betonowej była na pewno koncepcja Le Corbusiera wyrażona w projekcie budynku Dom-Ino House (francuski Maison Dom-Ino) z lat 1914-1915, będącego modułową konstrukcją o otwartym planie.
W Polsce prefabrykaty spopularyzowały się w budownictwie mieszkaniowym w drugiej połowie XX wieku. Jednym z najpopularniejszych w naszym kraju systemów wielkoblokowych była z pewnością cegła żerańska. Od powstałych później systemów wznoszenia bloków z prefabrykowanej wielkiej płyty, różniła się przede wszystkim tym, że była węższa.
W dniu dzisiejszym innowacyjne prefabrykaty produkuje się z wykorzystaniem specjalnych, dedykowanych technologii. Zanim rozpocznie się wytwarzanie modułu, prowadzone są określone prace projektowe. Mają one na celu jak najdokładniejszą optymalizację, powiązaną z wdrożonymi procesami kontroli jakości. Sama produkcja charakteryzuje się ogromną precyzją wykonania.
Elementy konstrukcyjne z prefabrykatów
Ściany. Zewnętrzne i wewnętrzne ściany nośne oraz działowe.
Stropy. Płyty stropowe, w tym płyty sprężone, zapewniające duże rozpiętości bez stosowania podpór pośrednich.
Słupy i belki. Elementy nośne w konstrukcjach szkieletowych.
Schody. Biegi schodowe i podesty.
Balkony. Płyty balkonowe, które zostały zintegrowane z odpowiednimi elementami termoizolacyjnymi.
Fundamenty. Elementy fundamentowe, takie jak ławy czy stopy fundamentowe.
Zastosowanie prefabrykatów
Prefabrykaty znajdują obecnie zastosowanie w różnych typach budownictwa:
Budownictwo mieszkaniowe. Budynki jednorodzinne i wielorodzinne.
Budownictwo przemysłowe. Hale produkcyjne, magazyny.
Budownictwo komercyjne. Biura, centra handlowe.
Budownictwo infrastrukturalne. Mosty, tunele, elementy drogowe.
Zalety stosowania prefabrykatów
Bez wątpienia dostrzegalne jest skrócenie czasu budowy. Produkcja elementów prefabrykowanych oraz ich transport trwa równolegle z pracami przygotowawczymi, prowadzonymi na placu budowy.
Ogromna wytrzymałość wiąże się z korzystaniem z gotowych konstrukcji żelbetowych. Wykorzystanie metody sprężania powoduje, że stosowanie prefabrykatów prowadzi do dużej nośności dachu bez konieczności zmiany gabarytu stosowanych elementów.
Wysoka jakość wykonanych, zintegrowanych materiałów. Kontrola jakości przeprowadzana jest w warunkach fabrycznych, na miejsce inwestycji trafiają elementy spełniające normy.
Prefabrykaty charakteryzuje mniejsza zależność od warunków atmosferycznych niż inne materiały budowlane. Montaż przeprowadzony na budowie jest zdecydowanie mniej wrażliwy na panującą pogodę.
Rozwiązanie ogranicza powstawanie odpadów. Precyzyjne, idealnie wymierzone prefabrykaty redukują ilość powstałych odpadów budowlanych.
Wady prefabrykatów
Na pewno należy brać pod uwagę nie najmniejsze koszty transportu stosunkowo dużych fragmentów obiektów. Duże, o różnym kształcie elementy wymagają zdecydowanie specjalistycznego przewożenia bezpośrednio z fabryki na miejsce inwestycji.
Istnieją określone ograniczenia projektowe związane z prefabrykatami. Są stosunkowo standaryzowane, a nie oryginalne. Typowe moduły mogą nieco zmniejszać kreatywną swobodę architektoniczną.
Razem z planowaniem inwestycji i produkcją prefabrykatów, trzeba uwzględniać wymagania logistyczne. Istnieje konieczność bardzo precyzyjnego planowania trzech obszarów, czyli produkcji, dostawy i montażu.
Z czego produkuje się prefabrykaty?
Prefabrykaty w budownictwie wykonuje się z różnych materiałów, dobranych w zależności od przeznaczenia obiektu budowlanego, wymaganych właściwości technicznych oraz warunków, w jakich będą eksploatowane.
Najczęściej stosuje się do produkcji prefabrykatów:
Beton
Zwykły beton. Stosowany do prefabrykatów takich jak ściany, słupy, belki, płyty stropowe i elementy fundamentowe. Charakteryzuje się wysoką wytrzymałością i trwałością.
Beton zbrojony. Wzmocniony stalowymi prętami lub siatkami zbrojeniowymi, co zwiększa wytrzymałość na rozciąganie. Wykorzystywany w elementach nośnych, takich jak belki i słupy.
Beton sprężony. Dzięki naprężeniu prętów przed zalaniem betonem uzyskuje się większą wytrzymałość. To pozwala na tworzenie elementów o dużych rozpiętościach, między innymi stropów sprężonych.
Beton lekki. Stosowany tam, gdzie wymagana jest mniejsza masa, przykładowo w elementach ściennych czy stropach charakteryzujących się niższym obciążeniem.
Beton komórkowy (gazobeton)
Prefabrykaty z betonu komórkowego są lżejsze i mają lepsze właściwości izolacyjne niż zwykły beton. Stosowane w budowie ścian i przegród.
Stal
Prefabrykaty stalowe. Stal jest stosowana do produkcji słupów, belek oraz konstrukcji szkieletowych. Jest bardzo wytrzymała na obciążenia i może być stosowana w połączeniu z betonem, przykładowo jako zbrojenie.
Stal ocynkowana lub nierdzewna. Używana popularnie tam, gdzie prefabrykaty są bardziej narażone na korozję, czyli w wilgotnych środowiskach lub jako elementy zewnętrzne.
Drewno i materiały drewnopochodne
Drewno klejone warstwowo. Spotkamy w prefabrykowanych konstrukcjach szkieletowych, szczególnie w popularnych, ekologicznych budynkach jednorodzinnych i konstrukcjach dachowych. Drewno klejone jest trwałe i dobrze sprawdza się w budownictwie naturalnym i w ciepłych, energooszczędnych projektach.
Sklejka i płyty OSB. Wykorzystywane do lekkich konstrukcji ścian działowych i elementów konstrukcyjnych, takich jak ściany i sufity w budownictwie szkieletowym.
Producenci prefabrykatów w Polsce
Prefadom Sp. z o.o.
Producent szerokiej gamy żelbetowych elementów prefabrykowanych, wykorzystywanych zarówno w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym, jak i infrastrukturalnym.
Balker
Specjalizuje się w budowie domów prefabrykowanych, oferując energooszczędne i praktyczne rozwiązania z ponad 20-letnim doświadczeniem na rynku w Polsce.
WOLF Haus
Producent domów prefabrykowanych, oferujący różnorodne energooszczędne domy piętrowe i parterowe, obiekty w pełni dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów.
Formee
Oferuje na polskim rynku nowoczesne prefabrykaty betonowe oraz domy prefabrykowane, kładąc nacisk na innowacyjność i jakość wykonania.
FABUD WKB S.A.
Jeden z bodaj największych producentów elementów prefabrykowanych w Polsce, oferujący kompleksowo projektowanie, produkcję, transport oraz montaż wielkogabarytowych prefabrykatów żelbetowych.
BRIX
Polski producent kostki brukowej, betonu towarowego oraz wielkogabarytowych elementów prefabrykowanych, działający na naszym rynku od ponad 35 lat.
MD Prefabrykacja
Firma produkcyjna z wieloletnim doświadczeniem, oferująca nowoczesne rozwiązania w zakresie prefabrykatów betonowych, w tym elementy konstrukcyjne stosowane w potrzebach budownictwa mieszkaniowego i komercyjnego.
DOMPREGO
Specjalizuje się w budowie domów prefabrykowanych z betonu, oferując innowacyjne rozwiązania pozwalające na szybkie wznoszenie budynków o bardzo wysokiej jakości.
Scanbet
Producent prefabrykatów betonowych i żelbetowych, w tym ścian, schodów, balkonów i słupów, z możliwością dostosowania tworzonych elementów do indywidualnych potrzeb klientów.
Sienkiewicz MAT-BUD
Producent prefabrykatów betonowych i gotowych elementów prefabrykowanych, oferujący solidne fundamenty dla różnych projektów budowlanych.
Betard
Zaawansowane technologicznie elementy prefabrykowane z betonu, przeznaczone do nietypowych w skali i przeznaczeniu realizacji budowlanych. Misją firmy jest wspieranie skomplikowanych realizacji, poprzez optymalizację technologicznych procesów produkcyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań prefabrykacji betonowej.
Każdy z tych wyżej wymienionych producentów oferuje unikalne, dostosowane do potrzeb projektowych rozwiązania w zakresie prefabrykacji, wyspecjalizowane w różnych potrzebach współczesnego rynku budowlanego w Polsce.
